AI tạo sinh đang thúc đẩy và mở rộng khả năng kết nối của con người. Khi công nghệ thay đổi, bản chất công việc cũng thay đổi, kéo theo sự chuyển biến về kỹ năng, năng lực và tư duy mà người lao động cần ở mọi giai đoạn của sự nghiệp.
Dự đoán sự thay đổi của công việc
Một khảo sát của Access Partnership và Amazon Web Services (AWS) với hơn 6.500 nhân viên và 2.000 nhà tuyển dụng tại Pháp, Đức, Tây Ban Nha và Anh cho thấy: 86% nhà tuyển dụng tin rằng tổ chức của họ sẽ vận hành dựa trên AI vào năm 2028. 80% người lao động cho biết sẽ sử dụng công cụ AI tạo sinh trong vòng 5 năm tới.
Tại Mỹ, ít nhất một nửa sinh viên đại học đã sử dụng AI tạo sinh trong học tập, trong khi chỉ 22% giảng viên làm điều tương tự – dù tỷ lệ này đang tăng ở cả hai nhóm. Tuy nhiên, hơn 90% giáo viên chưa từng được đào tạo hay hướng dẫn cách sử dụng AI tạo sinh trong trường học.
Trong báo cáo Skills Outlook: Reclaim the Clock, tổ chức Pearson xác định những nhiệm vụ có tiềm năng tự động hóa cao nhất với sự hỗ trợ của AI tạo sinh vào năm 2026 tại Mỹ, Anh, Úc, Ấn Độ và Brazil. Một phát hiện phổ quát là: AI có thể giúp tiết kiệm thời gian cho các nhiệm vụ “duy trì kiến thức chuyên môn hiện tại”, chẳng hạn như khi nhân viên phải ôn luyện để thi lấy chứng chỉ nghề nghiệp.
Tại bốn quốc gia, nhiệm vụ “phát triển chương trình, kế hoạch hoặc quy trình giáo dục” xếp hạng cao trong danh sách các nhiệm vụ có thể tiết kiệm thời gian mỗi tuần – đặc biệt là với giáo viên. Ước tính tại: Anh: tiết kiệm 665.000 giờ/tuần, Brazil: 339.000 giờ, Úc: 233.000 giờ.
Tại Brazil, tổ chức giáo dục SOMOS cung cấp hệ thống quản lý học tập hỗ trợ hơn 134.000 giáo viên, giúp tạo giáo án cá nhân hóa, tóm tắt nội dung và thiết kế hoạt động, bài kiểm tra mới. Việc tự động hóa này giúp giáo viên tiết kiệm tới 20 giờ mỗi tháng, tạo điều kiện để họ tham gia sâu hơn vào các dự án sáng tạo với học sinh và cung cấp hỗ trợ cá nhân hóa. Hơn 2 triệu học sinh đã được hưởng lợi từ sự tương tác gia tăng của giáo viên nhờ vào công nghệ này.
Công nghệ đang tái cấu trúc vai trò của con người ở mọi ngành nghề
Tiềm năng chuyển đổi của AI trong môi trường làm việc không chỉ phụ thuộc vào sự tiên tiến của công nghệ mà còn nằm ở kỹ năng và tư duy con người – những yếu tố quyết định sự thành công của AI. Công nghệ đang tái cấu trúc vai trò ở mọi ngành nghề – không phải để thay thế con người, mà để nâng cao hiệu suất thông qua việc tái định nghĩa các nhiệm vụ.
Khi các công việc thường nhật được tự động hóa, doanh nghiệp cần thiết kế lại vai trò để tập trung vào những gì chỉ con người mới làm được – như sáng tạo, giải quyết vấn đề, đổi mới. Để làm được điều đó, nhà tuyển dụng phải hiểu rõ nhiệm vụ trong từng vai trò và xác định kỹ năng cần thiết để thực hiện chúng hiệu quả.
Doanh nghiệp có thể tiếp cận chiến lược đào tạo lại (reskilling) một cách cân bằng, dựa trên kỹ năng: xác định các kỹ năng cần cho tương lai, cung cấp chương trình đào tạo phù hợp, sử dụng chứng chỉ số (digital credentials) để theo dõi và xác thực tiến độ. Nhờ đó, nhân viên có thể chuyển đổi linh hoạt, tránh bị dư thừa và tăng khả năng thích nghi.
Chiến lược dựa trên kỹ năng này giúp xây dựng một lực lượng lao động thích ứng tốt hơn và định hướng mục tiêu rõ ràng hơn, cho phép nhân viên tập trung vào công việc họ đam mê nhất – đồng thời đảm bảo AI được ứng dụng một cách đạo đức và hiệu quả.
Tái định nghĩa vấn đề thiếu hụt nhân lực công nghệ
Doanh nghiệp có thể tận dụng sự chuyển đổi này để biến tình trạng thiếu nhân lực công nghệ thành lợi thế chiến lược. Bằng cách xác định nhu cầu kỹ năng tương lai, tự động hóa các công việc lặp lại và cung cấp cơ hội học tập gắn với lộ trình nghề nghiệp rõ ràng, tổ chức có thể giúp nhân viên phát triển mạnh mẽ.
Xây dựng kỹ năng công nghệ trong lực lượng lao động đòi hỏi sự phối hợp rộng hơn giữa các bên liên quan. Cơ sở giáo dục cần thiết kế chương trình đào tạo kết hợp giữa chuyên môn kỹ thuật và kỹ năng con người – chuẩn bị cho sinh viên bước vào môi trường làm việc ngày càng bị chi phối bởi công nghệ.
Giáo dục đại học cũng đang đổi mới nhanh chóng nhờ các công nghệ như học tập cá nhân hóa qua nền tảng số – kết hợp lợi ích của công nghệ với kỹ năng xã hội được rèn luyện trong lớp học. Người lao động cũng cần chấp nhận tư duy học tập suốt đời, tận dụng các hình thức nâng cao kỹ năng linh hoạt như: chứng chỉ nghề, huy hiệu số và đào tạo tại nơi làm việc.
Khi công nghệ thay đổi nhanh chóng, sự hợp tác giữa doanh nghiệp – giáo dục – người lao động là điều thiết yếu. Thông qua việc đón nhận học tập liên tục và đổi mới, tổ chức và cá nhân có thể thích nghi hiệu quả và xây dựng khả năng chống chịu – để sẵn sàng cho tương lai của công việc.
(Theo weforum.org)
