Trí tuệ nhân tạo tạo sinh – thách thức mới với các ngân hàng truyền thống?

AI – Cơ hội hay sự đe dọa?

Các nhà đầu tư công nghệ tin rằng, với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI), mô hình kinh doanh truyền thống của ngân hàng có thể sớm bị thay thế. Angela Strange, quản lý cấp cao tại Andreessen Horowitz, một quỹ đầu tư mạo hiểm được thành lập vào năm 2009 và có trụ sở chính tại Menlo Park (California, Hoa Kỳ) chuyên đầu tư vào mọi giai đoạn phát triển của các startup công nghệ trong nhiều lĩnh vực, đã chia sẻ rằng, điều các ngân hàng nên lo lắng không phải là AI có thất bại hay không, mà là điều gì sẽ xảy ra nếu AI thực sự hoạt động hiệu quả. AI có thể giúp khách hàng tự động hóa các công việc tài chính như so sánh lãi suất hoặc quản lý các khoản vay, điều này sẽ làm mất đi vai trò truyền thống của các ngân hàng.

Nếu AI trong tay khách hàng có thể tự động tìm kiếm các mức lãi suất tốt nhất và quản lý tiền một cách hiệu quả, thì các ngân hàng sẽ đối mặt với áp lực lớn từ việc giảm doanh thu. Theo dự báo của Matt Harris, điều hành cấp cao của Bain Capital Ventures, biên lợi nhuận lãi ròng – nguồn lợi lớn nhất của ngân hàng – sẽ bị đe dọa. Khách hàng sẽ sử dụng AI để tối ưu hóa lãi suất tiền gửi và tái cấp vốn cho các khoản nợ của họ nhiều lần trong ngày, từ đó làm giảm thu nhập của ngân hàng.

Một trong những mối lo ngại lớn nhất khi AI ngày càng trở nên thông minh hơn là khả năng gây ra bất ổn tài chính. Harris cho rằng, nếu AI có thể tự động chuyển tiền giữa các ngân hàng để tìm lãi suất tốt nhất, điều này có thể dẫn đến sự biến động lớn trong hệ thống ngân hàng. Nếu tiền và tài sản của ngân hàng có thể xuất hiện và biến mất chỉ trong vài phút dựa trên những thay đổi nhỏ về lãi suất, các ngân hàng sẽ gặp rủi ro lớn về tài chính.

Cục Bảo vệ Tài chính Người tiêu dùng (CFPB) đã nhận ra điều này và ủng hộ ý tưởng “ngân hàng mở” – nơi mà người tiêu dùng có thể dễ dàng truy cập vào tất cả dữ liệu tài chính của họ và chia sẻ chúng với các bên thứ ba. Tuy nhiên, việc mở rộng ngân hàng mở có thể tạo ra nhiều thách thức về quản lý dữ liệu và bảo mật thông tin.

Những trải nghiệm từ châu Âu và Mỹ

Tại châu Âu, các ngân hàng đã phải đối mặt với áp lực từ quy định về ngân hàng mở, buộc họ phải chia sẻ dữ liệu với các công ty công nghệ. Tuy nhiên, cuộc cách mạng này vẫn chưa đạt được kết quả như kỳ vọng. Nhiều người tiêu dùng vẫn chưa sẵn sàng từ bỏ sự an toàn của các ngân hàng truyền thống, dù các nền tảng fintech mới như Wise Plc đã cho thấy tiềm năng của ngân hàng mở.

Sự ra đời của ngân hàng mở ở châu Âu đã buộc các ngân hàng phải phát triển giao diện lập trình ứng dụng (API), giúp các phần mềm khác kết nối với hệ thống IT của ngân hàng để truyền dữ liệu và lệnh. Điều này cho phép các fintech hoạt động hiệu quả hơn, nhưng cũng tạo ra sự cạnh tranh lớn cho các ngân hàng truyền thống.

Tại Mỹ, các ngân hàng đang phát triển API của riêng mình để kết nối với các hệ thống của nhiều khách hàng tổ chức. Tuy nhiên, với sự phát triển nhanh chóng của AI và các dịch vụ thanh toán thời gian thực, các ngân hàng nhỏ có thể gặp khó khăn trong việc duy trì sự liên quan.

Việc ra mắt dịch vụ thanh toán thời gian thực Fed Now tại Mỹ vào năm ngoái đã làm tăng tốc quá trình giao dịch tài chính. Các bot AI có thể liên tục chuyển tiền để tìm lãi suất tốt nhất, và điều này có thể gây nguy hiểm cho sự ổn định của các ngân hàng, đặc biệt là những ngân hàng nhỏ không đủ nguồn lực để theo kịp xu hướng.

Liệu người tiêu dùng có tin tưởng AI?

Một câu hỏi quan trọng đặt ra là liệu người tiêu dùng có dễ dàng tin tưởng AI để quản lý tài chính của họ hay không. Kinh nghiệm từ Anh và châu Âu cho thấy, người tiêu dùng vẫn còn e ngại khi phải từ bỏ sự an toàn của các ngân hàng truyền thống để chuyển sang các nền tảng AI mới.

Tuy nhiên, cũng theo Angela Strange thì thế hệ Gen Z và các thế hệ trẻ hơn, những người đã lớn lên cùng với công nghệ, sẽ có cái nhìn khác. Thay vì tin tưởng vào các ngân hàng, họ có xu hướng tin tưởng vào những kỹ sư giỏi nhất để quản lý tiền của mình, đặc biệt khi họ đã chứng kiến các cuộc khủng hoảng ngân hàng vào năm 2008 và 2023.

Làn sóng cạnh tranh mới

Mặc dù vẫn còn những câu hỏi về khả năng tin tưởng vào AI, nhưng một điều chắc chắn là làn sóng cạnh tranh hỗn loạn mới đang đến với hệ thống ngân hàng Mỹ. Những ngân hàng nhỏ, địa phương sẽ gặp khó khăn nhất trong việc đối mặt với sự thay đổi này. Họ không có đủ nguồn lực để đầu tư vào công nghệ cần thiết nhằm duy trì sự liên quan trong một thế giới tài chính ngày càng được điều khiển bởi AI.

Việc áp dụng AI vào ngành ngân hàng không chỉ là cơ hội mà còn là thách thức lớn. Các ngân hàng cần nhanh chóng thích nghi để không bị tụt lại phía sau trong cuộc đua công nghệ này.

(Theo: Bloomberg)