Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và những cuộc tranh luận về việc nên quản lý hay kiểm soát AI đến đâu đang đồng thời diễn ra, bổ sung và đối lập lẫn nhau. Boston Global Forum (BGF), thành lập năm 2012 như một “trung tâm dành cho các nhà lãnh đạo, học giả, nhà đổi mới và công dân cam kết giải quyết những thách thức cấp bách nhất của thế giới”, đã đẩy mạnh sáng kiến AI World Society (AIWS) nhằm trở thành cầu nối giữa hai xu hướng này.
Các khái niệm như “Khế ước Xã hội cho Kỷ nguyên AI”, “Hiệp định Tài chính Boston về Quản trị AI 24/7”, và “Tài sản Kỹ thuật số AIWS” đã ra đời từ dự án này. Chủ tịch kiêm đồng sáng lập BGF – Michael Dukakis, trong lời tựa sách, cho rằng điều đó có được nhờ sự lãnh đạo của đồng chủ tịch và Giám đốc điều hành Nguyễn Anh Tuấn.
“Chúng tôi tiếp tục mở ra những hướng đi mới cho hợp tác quốc tế trong kỷ nguyên AI”, Chủ tịch Dukakis – cựu Thống đốc bang Massachusetts – viết, đồng thời nhấn mạnh AIWS khởi nguồn từ một cuộc họp tại nhà riêng của ông vào năm 2017. “Tình bạn quý giá giữa Nguyễn Anh Tuấn và GS Thomas Patterson [đồng sáng lập BGF] phản ánh sức mạnh tinh thần con người trong việc học hỏi từ quá khứ, hàn gắn những vết thương cũ và kiến tạo các giải pháp đổi mới cho tương lai.”
Theo CEO Nguyễn Anh Tuấn: “Sứ mệnh của chúng tôi là thúc đẩy một thế giới khai sáng toàn cầu bằng cách quảng bá quản trị đạo đức, đặc biệt trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và công nghệ số.”
Khác với nhiều viện nghiên cứu thiên về lý thuyết, BGF nhấn mạnh giải pháp triển khai thực tế. Tổ chức hợp tác với Harvard, MIT, Club de Madrid, Liên Hợp Quốc, các quốc gia G7, cùng những nhà tư tưởng lớn như Vint Cerf và Judea Pearl.
“Mạng lưới toàn cầu của chúng tôi – bao gồm hợp tác với các quốc gia G7, Liên Hợp Quốc, và các tư tưởng gia như Vint Cerf và Judea Pearl – đảm bảo những giải pháp hướng đến triển khai thực tế, tạo nên sự khác biệt so với các nhóm thuần học thuật hoặc vận động,” ông Tuấn nhấn mạnh.
Từ khuôn khổ đến hành động thực tiễn
Một trong những gương mặt tiêu biểu đồng hành cùng BGF là Yasuhide Nakayama – cựu Bộ trưởng Nhật Bản, hiện là thành viên Hội đồng Quản trị. Ông nhấn mạnh:“Đây không phải là một cuộc theo đuổi lý thuyết, mà là một sứ mệnh hành động. Diễn đàn quy tụ các nhà lãnh đạo, học giả và nhà đổi mới toàn cầu để cùng nhau giải quyết những thách thức phức tạp nhất của thời đại – từ trí tuệ nhân tạo, hòa bình, an ninh cho tới quản trị số.”
Theo ông Tuấn, điểm khác biệt của BGF so với các viện nghiên cứu AI khác là lấy con người làm trung tâm, liên ngành, và đặc biệt chú trọng tác động xã hội. Các sáng kiến như AIWS City và AIWS Government 24/7 kết hợp AI, quản trị và tài chính để cung cấp dịch vụ công liên tục.
“Chúng tôi nhấn mạnh tính toàn diện thông qua Diễn đàn Công dân AIWS và thiết lập chuẩn mực đạo đức qua Khế ước Xã hội cho Kỷ nguyên AI cũng như Hiệp định Tài chính Boston,” ông Tuấn nói.
Ông Nakayama cho biết thêm: “BGF giữ tính trung lập. Nó không gắn với bất kỳ quốc gia hay hệ tư tưởng nào, mà đóng vai trò như một nền tảng hợp tác cho các nền dân chủ, thúc đẩy đạo đức, minh bạch và hòa nhập.”
Cansu Canca – thành viên hội đồng AIWS, giảng viên tại Viện AI Trải nghiệm của Đại học Northeastern, đồng thời sáng lập và giám đốc AI Ethics Lab – cũng đồng tác giả một nghiên cứu đăng trên tạp chí Time, chỉ ra rằng các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) “vẫn có thể tạo ra nội dung gây hại tiềm tàng dù đã có cơ chế an toàn”.
Ứng dụng trong tài chính và quản trị rủi ro
Giá trị của một nền AI an toàn, có trách nhiệm, theo ông Tuấn, là “nâng cao phúc lợi con người – cải thiện y tế, giáo dục, quản trị – đồng thời ngăn ngừa lạm dụng” như trong chiến tranh tự động hay giám sát tràn lan. Ông Nakayama nhấn mạnh: “AI phải hỗ trợ con người; tuyệt đối không được thống trị con người.”
Gần đây, BGF công bố loạt sáng kiến trong hệ sinh thái tài chính như: AI-Finance Platform, Global Blockchain Network, Ethical Finance Charter, và AIWS Bank – tất cả đều liên quan đến quản trị rủi ro và được ông Tuấn đánh giá là có khả năng thay đổi cục diện.
Theo Chủ tịch Dukakis, gói sáng kiến này đại diện cho “một kỷ nguyên mới trong tài chính toàn cầu, dựa trên AI đạo đức, đổi mới blockchain và cam kết sâu sắc với nhân loại.”
- AI-Finance Platform: sử dụng AI để phân tích dữ liệu theo thời gian thực, tăng cường đánh giá rủi ro, phát hiện gian lận, cải thiện dịch vụ khách hàng.
- Blockchain Network: thiết kế hướng đến minh bạch, bảo mật và khả năng truy vết 100% giao dịch.
- Ethical Finance: bao gồm sáng kiến xanh, tiêu chuẩn công bằng và hòa nhập, mở rộng tiếp cận cho nhóm dân cư chưa có ngân hàng, gắn liền với cam kết giám sát đạo đức 24/7 của Hiệp định Tài chính Boston.
Ông Nakayama nhận định: “AIWS mang đến cầu nối cần thiết giữa triết lý tầm nhìn và quản trị hành động. Đây là nền tảng thực tế cho một tương lai tài chính công bằng và bền vững.”
Thỏa thuận Tokyo, AI và tài chính
Tháng 3 vừa qua, tại Hội nghị Shinzo Abe lần thứ 4 ở Tokyo – sự kiện mang tên cố Thủ tướng Nhật, người từng nhận giải thưởng “Lãnh đạo Thế giới vì Hòa bình và An ninh” của BGF – đã thông qua một thỏa thuận về AI và nền tảng tài chính. Theo CEO Nguyễn Anh Tuấn, thỏa thuận này phù hợp với định hướng Xã hội 5.0 của Nhật Bản, nhấn mạnh quản trị AI đạo đức, an ninh mạng và đổi mới hệ thống tài chính.
Giao thức Tài chính AI Abe cũng được giới thiệu như một khuôn khổ chuẩn hóa nhằm ngăn chặn sự “lách luật đạo đức” trong tài chính dựa trên AI, bảo đảm minh bạch, công bằng và hòa nhập trong phạm vi G7 và G20.
Gần đây, Hội nghị Thượng đỉnh Boston Plurality của BGF tập trung vào việc tái định nghĩa ngân hàng bằng AI và quản trị liên tục.
Ngày 9/6, Ông Nakayama nhấn mạnh phạm vi của Hiệp định Tài chính Boston: “một khuôn khổ đạo đức thời gian thực, luôn hoạt động, để quản trị AI trong tài chính xuyên biên giới, xuyên múi giờ, xuyên khủng hoảng.”
Ông đề xuất chiến lược an ninh mạng ba tầng:
- Phát hiện mối đe dọa thời gian thực bằng “AI x AI” – các hệ thống AI phát hiện bất thường và ngăn chặn xâm nhập bằng cách tương tác với AI khác.
- Kiến trúc Zero-trust ở mọi lớp, không mặc định coi bất cứ thứ gì là an toàn.
- Khung hợp tác quốc tế về Chỉ huy An ninh mạng, tương tự vai trò của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) trong lĩnh vực ngân hàng trung ương.
Nhấn mạnh khả năng phục hồi
“Trong thế giới ngày nay, ranh giới giữa xung đột vật lý và xung đột số đang dần biến mất,” Ông Nakayama cảnh báo. “Chúng ta cần những hệ thống kiên cường, phi tập trung và đặt nền tảng đạo đức, để ngay cả trong khủng hoảng địa chính trị, hệ thống tài chính vẫn phục vụ con người – chứ không phải quyền lực.”
CEO Nguyễn Anh Tuấn nhấn mạnh: “Câu hỏi không phải là chúng ta có dùng AI hay không, mà là liệu chúng ta có định hình nó một cách khôn ngoan, có đạo đức và dân chủ hay không.”
Thông qua BGF và AIWS, ông nói, “chúng tôi đang xây dựng một mô hình tương lai, nơi con người và AI cùng tồn tại, dựa trên các thể chế, hiến chương và công nghệ phản ánh những giá trị tốt đẹp nhất của nhân loại.”
Tháng 7, BGF bình luận về việc Mỹ ban hành luật Stablecoin, coi đó là “không chỉ là bước đột phá cho Hoa Kỳ mà còn là lời kêu gọi hợp tác toàn cầu trong việc định hình tài sản kỹ thuật số và đổi mới tài chính có trách nhiệm. Luật này là mô hình cho sự hội tụ giữa quản trị, đổi mới và đạo đức nhằm củng cố nền kinh tế số vì lợi ích chung.”
Cùng thời điểm, AIWS đưa ra quan điểm về ChatGPT-5 của OpenAI: “Đây không chỉ là một nâng cấp kỹ thuật – nó gắn liền sâu sắc với nguyên tắc đạo đức, minh bạch và đổi mới lấy con người làm trung tâm… Chúng tôi kêu gọi các nhà hoạch định chính sách, công nghệ và xã hội dân sự tận dụng cột mốc này để củng cố biện pháp bảo vệ, thúc đẩy tiếp cận toàn diện và duy trì minh bạch.”
Ngoài ra, Hội đồng Thương hiệu và Giá trị AIWS cũng được công bố, mà theo Chủ tịch Dukakis, là “nền tảng để tôn vinh các thương hiệu, giá trị và nhà lãnh đạo đang kiến tạo một tương lai nhân văn, đạo đức và lan tỏa ảnh hưởng tích cực trong Kỷ nguyên AI.”
Lược dịch bởi VLAB
Nguồn: https://www.garp.org/risk-intelligence/culture-governance/boston-think-tank-brings-250815?hs_preview=wpIBIORd-194312898661
