Xây dựng Tương lai Số Có Trách nhiệm: Nguyễn Anh Tuấn về Đạo đức AI, Đổi mới và Lãnh đạo Toàn cầu

Trí tuệ nhân tạo đã phát triển từ một thử nghiệm đầy hứa hẹn thành một lực lượng mang tính quyết định – đang định hình cách chúng ta quản trị, đổi mới và cạnh tranh trong nền kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, khi năng lực của nó mở rộng, những hệ quả do lạm dụng cũng tăng theo: thông tin sai lệch, thiên kiến, khai thác dữ liệu và mơ hồ về chuẩn mực đạo đức.

Câu hỏi dành cho các nhà lãnh đạo ngày nay không còn là AI có thể làm gì, mà là AI nên được định hướng như thế nào. Trong một thế giới vận hành bằng thuật toán, lời kêu gọi về các khung khổ đạo đức, các hệ thống số minh bạch và một kiểu lãnh đạo đặt nền tảng ở giá trị con người chưa bao giờ khẩn thiết hơn.

Tại điểm giao thoa then chốt giữa đổi mới và trách nhiệm ấy, Nguyễn Anh Tuấn, Đồng sáng lập (Đồng Chủ tịch và CEO của Boston Global Forum), người sáng tạo AI World Society (AIWS) và AIWS Digital Asset Standards Initiative (AIWS-DASI), mang đến một góc nhìn mang tính chuyển hóa.

Trong cuộc phỏng vấn độc quyền này, Nguyễn Anh Tuấn đưa ra những nhận định sâu sắc về việc nhúng quản trị đạo đức vào chuyển đổi số — từ tính xác thực của AI, chứng nhận tài sản số cho đến đổi mới lấy con người làm trung tâm và hợp tác toàn cầu.

Vượt lên trên chiến lược, các ý tưởng của ông thách thức những nhà lãnh đạo hiện nay suy nghĩ vượt khỏi hiệu suất và đột phá — để xây dựng công nghệ nâng đỡ xã hội, gìn giữ sự thật và duy trì các giá trị nhân văn trong một thế giới ngày càng do thuật toán chi phối.

Đối với bất kỳ ai đang định hình tương lai của các doanh nghiệp vận hành bằng AI, thông điệp của ông rất rõ ràng: tương lai công nghệ không phụ thuộc vào việc AI mạnh đến đâu, mà phụ thuộc vào việc chúng ta lựa chọn dẫn dắt nó một cách khôn ngoan và nhân ái như thế nào.

Hành trình lãnh đạo

Hỏi: Ông đã làm việc với các nhà lãnh đạo thế giới, các thống đốc và các giáo sư ở những cơ sở như Harvard. Những hợp tác đó dạy ông điều gì về kiểu lãnh đạo mà Thời đại AI đòi hỏi?

Nguyễn Anh Tuấn: Lãnh đạo trong Thời đại AI đòi hỏi nhiều hơn quyền lực hay sự nổi tiếng — nó đòi hỏi tầm nhìn, lòng trắc ẩn, đổi mới và sự minh triết đạo đức sâu sắc.

Qua hợp tác với các nhà lãnh đạo toàn cầu, các thống đốc uy tín và những giáo sư danh tiếng — đặc biệt tại các cơ sở như Harvard — tôi nhận ra rằng những nhà lãnh đạo có tác động lớn nhất trong kỷ nguyên mới là những người:

• Nghĩ xa — những người tiên phong thực sự có thể dự liệu cả lời hứa lẫn hiểm họa của AI.

• Hành động với lòng trắc ẩn và trách nhiệm — luôn đặt quyết định trên nền tảng tôn trọng phẩm giá và phúc lợi con người.

• Đổi mới có mục đích — dùng công nghệ không chỉ vì hiệu quả hay quyền lực, mà để phục vụ nhân loại theo những cách tối ưu, đạo đức và hiệu quả.

• Di chuyển nhanh và khôn ngoan — Thời đại AI vận động rất nhanh, các nhà lãnh đạo phải đáp ứng bằng sự linh hoạt và khôn ngoan, cân bằng giữa tốc độ và tầm nhìn.

Cốt lõi là, lãnh đạo trong kỷ nguyên này phải vượt lên trên chủ nghĩa dân túy. Nó không nên bị dẫn dắt bởi những tràng vỗ tay ngắn hạn, mà bởi trách nhiệm dài hạn.

Những nhà lãnh đạo đích thực phải nghĩ cùng nhân dân, vì nhân dân và do nhân dân — trao quyền cho cộng đồng thay vì thao túng họ. Cũng quan trọng không kém là hiểu biết và tôn trọng liên tôn. Tương lai phải mang tính bao trùm, rút tỉa từ các giá trị tinh thần và văn hóa của nhiều truyền thống khác nhau. AI có đạo đức không thể nảy nở nếu thiếu nền tảng của sự đồng cảm, tôn trọng lẫn nhau và la bàn đạo đức chung.

Những bài học này đã ảnh hưởng sâu sắc đến công việc của tôi trong việc xây dựng AI World Society (AIWS) và định hình một dạng lãnh đạo khai sáng, lấy con người làm trung tâm cho thời đại của chúng ta.

Sáng kiến AIWS-DASI

Hỏi: Điều gì truyền cảm hứng để ông tạo ra AIWS Digital Asset Standards Initiative (AIWS-DASI)? Có một thời khắc quyết định khiến ông nhận ra khung khổ này là khẩn cấp không?

Nguyễn Anh Tuấn: Cảm hứng đến từ một nhận thức rõ ràng và đáng lo: hệ sinh thái tài sản số đang trở nên hỗn loạn, thiếu tin cậy và dễ bị lạm dụng. Vào cuối tháng 12/2024, tôi chứng kiến làn sóng hành vi phi đạo đức — bao gồm nói dối, gian lận, thao túng và tội phạm mạng — lan tràn trên các nền tảng tài sản số. Người dân đánh mất niềm tin. Không có hệ giá trị chung, không có minh bạch có ý nghĩa, cũng không có khung đạo đức rõ ràng để dẫn dắt việc sử dụng hay quản trị tài sản số.

Đó là khoảnh khắc quyết định đối với tôi.

Tôi hiểu rằng nếu muốn tài sản số thực sự trao quyền cho người dân và hỗ trợ một nền kinh tế mới — chứ không khai thác họ — thì chúng ta phải xây dựng một nền tảng nguyên tắc. Một khung khổ đặt nền ở đạo đức, trách nhiệm, minh bạch và tôn trọng phẩm giá con người. Đó là lý do tôi sáng lập AIWS-DASI, dưới tầm nhìn AIWS.

Cốt lõi, AIWS-DASI không chỉ là một chuẩn kỹ thuật. Nó là một khế ước đạo đức và xã hội cho cách tài sản số được tạo ra, được định giá và được sử dụng — với AI như một tác nhân hỗ trợ đáng tin, chứ không phải một kẻ thao túng. Nó thừa nhận rằng tài sản số phải đóng góp cho Nền Kinh tế Niềm tin Mới, nâng đỡ xã hội, phản chiếu các giá trị văn hóa và tinh thần, và phù hợp với các nguyên tắc của một thời đại AI đặt con người làm trung tâm.

Bằng việc thiết lập các tiêu chuẩn này, chúng tôi góp phần định hình một tương lai trong đó chuyển đổi số vừa đổi mới vừa có đạo đức, nơi sự thật và liêm chính định nghĩa nền kinh tế số — chứ không phải đầu cơ hay dối trá.

Hỏi: AIWS-DASI giới thiệu hệ thống chứng nhận đạo đức đầu tiên trên thế giới cho tài sản số. Chứng nhận này sẽ được triển khai trong thực tế như thế nào, và ai có thể nộp đơn? Xin ông giải thích mục đích cốt lõi?

Nguyễn Anh Tuấn: AIWS-DASI giới thiệu một hệ thống chứng nhận đạo đức tiên phong, được thiết kế để duy trì tính liêm chính, minh bạch và niềm tin trong không gian tài sản số tăng trưởng nhanh. Cốt lõi, chứng nhận bảo đảm rằng tài sản số — dù là token, nghệ thuật số, tiền mã hóa hay sản phẩm do AI tạo ra — tuân thủ một bộ tiêu chuẩn đạo đức, kỹ thuật và pháp lý rõ ràng.

Trong thực tế, quy trình chứng nhận do AIWS-DASI Council quản trị và được AIWS Asset Board thẩm tra — hội đồng gồm các chuyên gia toàn cầu về AI, tài chính, an ninh mạng, pháp luật và đạo đức. Ứng viên — từ nhà sáng tạo, startup, nền tảng đến tổ chức — nộp tài sản số của mình để đánh giá theo các tiêu chí như minh bạch nguồn gốc, sử dụng AI có đạo đức, bảo vệ quyền riêng tư, khả năng truy xuất, tác động môi trường và giá trị xã hội. Tài sản đạt chuẩn sẽ được cấp Nhãn Đạo đức AIWS (AIWS Ethical Label), giúp nhận diện là đáng tin cậy và có trách nhiệm xã hội.

Mục đích chủ đạo là chống gian lận, đánh lừa và thực hành phi đạo đức trong không gian số, nhất là khi tài sản số ngày càng trở thành hạ tầng của kinh tế và xã hội. Bằng cách thiết lập một chuẩn mực ứng xử, AIWS-DASI hướng tới xây dựng một nền kinh tế số an toàn và đặt con người làm trung tâm, nơi đổi mới phục vụ lợi ích công.

Hỏi: AIWS khác gì với các sáng kiến đạo đức AI toàn cầu khác, và ông muốn tạo ra tác động độc đáo nào?

Nguyễn Anh Tuấn: AIWS khác biệt cả về tầm nhìn lẫn cấu trúc. Trong khi nhiều nỗ lực toàn cầu tập trung vào khung hay nguyên tắc, AIWS xây dựng một mô hình xã hội khả thi và hành động được cho kỷ nguyên AI, dựa trên đạo đức, phẩm giá con người và hợp tác toàn cầu.

AIWS tích hợp quản trị, kinh tế số, giáo dục, văn hóa và giá trị tinh thần vào một hệ sinh thái thống nhất. Không chỉ là an toàn AI hay quản lý, mà là định hình một tương lai nơi AI trở thành bạn đồng hành của văn minh.

Chúng tôi không chỉ hỏi AI không nên làm gì, mà còn khám phá AI có thể làm gì cho điều thiện — hỗ trợ dân chủ, sáng tạo, hòa bình và thịnh vượng chung.

Tác động độc đáo của chúng tôi là tạo ra các định chế sống như AIWS Government 24/7, AIWS Film Park, AIWS Music for Humanity và AIWS Digital Assets — nơi AI có đạo đức được thực hành và lan tỏa trong đời sống. Thông qua hợp tác với các nhà lãnh đạo, các trường như Harvard, MIT, và giới hoạch định chính sách, AIWS tìm cách tiên phong một kỷ nguyên khai sáng mới — nơi AI củng cố nền tảng đạo đức thay vì bào mòn nó.

Quản trị, Công nghệ và Đạo đức

Hỏi: Có những biện pháp bảo đảm nào để chính quy trình chứng nhận của AIWS-DASI vẫn giữ được minh bạch, trách nhiệm giải trình và kháng lạm dụng?

Nguyễn Anh Tuấn: AIWS-DASI được thiết kế với kiến trúc quản trị nhiều lớp để bảo đảm tính liêm chính, minh bạch và độ tin cậy ở mọi giai đoạn:

1. Giám sát độc lập bởi AIWS Asset Board

Hội đồng độc lập, đại diện toàn cầu gồm các nhà lãnh đạo về đạo đức, pháp luật, tài chính và công nghệ, giám sát toàn bộ khung chứng nhận; thẩm định hồ sơ, theo dõi tuân thủ và có quyền thu hồi chứng nhận khi vi phạm.

2. Tiêu chí đánh giá minh bạch

Mọi tiêu chí đều công khai: chuẩn đạo đức, kỹ thuật và quản trị mà tài sản số phải đáp ứng. Ứng viên trải qua quy trình đánh giá nghiêm ngặt dựa trên chuẩn công bố, ngăn thiên vị hay quyết định tùy tiện.

3. Dấu vết kiểm toán và sổ đăng ký công khai

AIWS-DASI duy trì sổ đăng ký có thể kiểm toán, chống chỉnh sửa về các tài sản được chứng nhận và quyết định chứng nhận. Mỗi dự án được liệt kê trên sổ cái công khai, cho phép cộng đồng giám sát và hạn chế lạm dụng.

4. Cơ chế tố giác và kháng nghị

Bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào cũng có thể nêu quan ngại hoặc báo vi phạm thông qua cơ chế bảo vệ người tố giác. Ứng viên có quyền kháng nghị, được một hội đồng độc lập xem xét để bảo đảm công bằng.

5. Rà soát định kỳ và tái chứng nhận

Chứng nhận có thời hạn và phải đánh giá lại định kỳ. Các đơn vị được chứng nhận phải báo cáo cập nhật quan trọng — bảo đảm phù hợp với tiêu chuẩn đạo đức, an ninh và minh bạch đang tiến hóa.

6. Bộ Quy tắc Ứng xử Đạo đức AIWS

Mọi bên tham gia được chứng nhận phải cam kết tuân thủ AIWS Code of Ethical Conduct — trung thành với phẩm giá con người, sự thật, tôn trọng quyền riêng tư và đổi mới có trách nhiệm. Vi phạm có thể dẫn đến hủy chứng nhận và công bố công khai.

Những biện pháp này bảo đảm AIWS-DASI hoạt động không chỉ như bộ thẩm định kỹ thuật, mà như người quản trông đạo đức cho tài sản số — xây dựng lòng tin công chúng, bảo vệ người dùng và thúc đẩy một nền kinh tế số công bằng và khai sáng hơn.

Hỏi: Các chuyên gia dự đoán sắp tới gần 90% nội dung trực tuyến có thể do AI tạo ra. Theo ông, những cơ chế quản trị nào thực tế có thể đảm bảo sự thật và tính xác thực trong tương lai đó? Làm sao để sáng tạo của con người vẫn là trung tâm — không bị lấn át?

Nguyễn Anh Tuấn: Trong một thế giới nơi nội dung do AI tạo ra trở thành hình thái thông tin chủ đạo, thách thức then chốt không phải là AI hiện diện, mà là chúng ta quản trị vai trò của nó trong việc định hình câu chuyện, giá trị và niềm tin.

AI là công cụ, không phải tác giả.

Cốt lõi niềm tin của tôi rất đơn giản: mọi nội dung do AI tạo ra phải bắt nguồn từ một ý tưởng của con người — một chủ đích của con người. AI là trợ lý mạnh mẽ: nó tăng tốc biểu đạt, mở rộng phạm vi tiếp cận, khuếch đại trí tưởng tượng. Nhưng nó không bao giờ được lấn át xung lực sáng tạo cốt lõi vốn chỉ có ở con người.

Vai trò quản trị của BGF và AIWS

Để giữ cân bằng đó, BGF và AIWS đang phát triển các khung quản trị và chuẩn mực nhằm:

• Xác thực nguồn và chủ đích: Mọi nội dung AI phải truy xuất được đến tác giả con người, kèm siêu dữ liệu cho biết do con người tạo, AI hỗ trợ, hay AI tự tạo.

• Giới thiệu Chuẩn Đạo đức Nội dung AI: Dưới khuôn khổ AIWS-DASI, chúng ta có thể chứng nhận nền tảng và nhà sáng tạo tuân thủ chuẩn đạo đức — bảo đảm sự thật, tôn trọng và minh bạch thấm vào mọi tầng của nội dung số.

• Tôn vinh sáng tạo lấy con người làm trung tâm: AIWS Film Park và AIWS Music for Humanity thể hiện cách AI khuếch đại câu chuyện nhân loại mà không làm mất linh hồn của chúng.

Một quan hệ Đối tác Người–AI vì Sự thật

Trong hệ sinh thái này, AI không dẫn dắt — AI hỗ trợ. Các cơ chế quản trị sẽ bảo đảm AI:

• Hoạt động minh bạch, có nhật ký có thể kiểm toán về cách nội dung được tạo ra.

• Tôn trọng quyền tác giả trí tuệ và cảm xúc.

• Chủ động tránh lan truyền sai sự thật bằng cách gắn giao thức kiểm chứng.

• Trao quyền cho nhà sáng tạo từ các nền văn hóa và truyền thống tinh thần đa dạng.

Gìn giữ Tinh thần Con người trong Thời đại AI

Sứ mệnh của chúng ta là xây dựng một xã hội số nơi AI mở rộng bức toan biểu đạt của con người, chứ không thu hẹp nó. Bằng cách nhúng chuẩn đạo đức, xác thực nguồn gốc nội dung và giữ gìn phẩm giá của sáng tạo con người, chúng ta có thể bảo đảm tương lai do AI thống trị vẫn thuộc về con người — với câu chuyện, giấc mơ và sự thật của họ ở trung tâm.

Hỏi: Các quốc gia đang phát triển có thể tham gia một cách có ý nghĩa vào cuộc thảo luận toàn cầu về đạo đức AI và quản trị số như thế nào?

Nguyễn Anh Tuấn: Các quốc gia đang phát triển có vai trò tối quan trọng trong việc định hình tương lai đạo đức của AI và quản trị số. Họ không chỉ là người tiếp nhận thụ động các công nghệ tạo ra ở nơi khác; họ có — và phải có — vai trò đồng kiến tạo các tiêu chuẩn và giá trị toàn cầu trong Thời đại AI. Góc nhìn, thách thức và sự phong phú văn hóa của họ mang đến những hiểu biết không thể thay thế.

Vì sao tham gia là thiết yếu?

• Chuẩn mực bao trùm bảo vệ lợi ích của họ: Nếu họ không tham gia, các tiêu chuẩn toàn cầu có thể được viết không phản ánh thực tại của họ — vô tình nới rộng bất bình đẳng, sâu thêm khoảng cách số hay phơi họ trước các hệ thống mang tính bóc lột. Tham gia giúp bảo vệ chủ quyền, văn hóa và tương lai kinh tế.

• AI như công cụ “nhảy cóc”: Với khung đạo đức đúng đắn, AI có thể giúp các nước này bứt phá trong y tế, giáo dục, tài chính và quản trị. Tham gia giúp họ đặt hàng rào bảo vệ và tối đa lợi ích.

• Đóng góp văn hóa và tinh thần cho đạo đức: Nhiều nước sở hữu truyền thống tinh thần và văn hóa sâu dày, cần thiết cho tầm nhìn AI nhân bản. Triết lý về hài hòa, từ bi, cộng đồng có thể làm giàu khung khổ toàn cầu.

Cách tham gia thực chất:

• Gia nhập các liên minh và sáng kiến toàn cầu: Các tổ chức như BGF và sáng kiến như AIWS-DASI hoan nghênh hợp tác. Đối tác sẽ được tiếp cận nghiên cứu, khung chính sách và chuẩn đạo đức tiên tiến có thể nội địa hóa.

• Đóng góp tiếng nói và tình huống thực tế: Chia sẻ đổi mới AI tại địa phương, vấn đề xã hội và tình huống đạo đức để neo khung toàn cầu vào thực tế. Hãy dẫn dắt nhóm công tác, trình bày tại diễn đàn quốc tế và tham gia đối thoại đa bên với tư cách đối tác bình đẳng.

• Xây năng lực nội địa với hỗ trợ quốc tế: Qua AIWS và mạng lưới, các nước có thể đào tạo nhà đạo đức AI, lãnh đạo chính sách và kỹ sư, với giáo trình bám giá trị phổ quát về phẩm giá và công lý.

• Thiết lập bãi thử đạo đức: Tiên phong thí điểm có đạo đức — như AI y tế nông thôn hay danh tính số — và gắn chứng nhận AIWS-DASI. Như vậy, họ trở thành người dẫn dắt và mô hình cho cộng đồng quốc tế.

Lợi ích của việc tham gia:

• Uy tín và ảnh hưởng toàn cầu: Định hình luật chơi thay vì chỉ đi theo.

• Tiếp cận nguồn lực và tri thức: Mở ra tài trợ, hỗ trợ kỹ thuật và mạng lưới đẳng cấp thế giới.

• Trao quyền văn hóa: Rót triết lý, tôn giáo, truyền thống của mình vào quản trị số toàn cầu, bảo đảm AI giàu giá trị, không vô giá trị.

• Phát triển kinh tế đi kèm liêm chính: Khung AI có đạo đức thu hút đầu tư có trách nhiệm, nuôi dưỡng hệ sinh thái đổi mới đáng tin cậy.

Kết luận: Tham gia vào đạo đức AI và quản trị số không chỉ là một quyền, mà là một nhu cầu sinh tử. Bằng cách chủ động ngay bây giờ, các quốc gia đang phát triển có thể định hình tương lai AI, bảo đảm nó phục vụ lợi ích của toàn nhân loại và kiến tạo một tương lai phản chiếu giá trị, tiếng nói và tầm nhìn của họ.

Đổi mới Lấy Con người làm Trung tâm

Hỏi: “Đổi mới lấy con người làm trung tâm” có ý nghĩa gì với ông trên thực tế — và doanh nghiệp, chính phủ có thể tiếp nhận tư duy này thế nào?

Nguyễn Anh Tuấn: Với tôi, đổi mới lấy con người làm trung tâm nghĩa là mọi phát triển công nghệ phải bắt đầu và kết thúc với phúc lợi, phẩm giá và trao quyền cho con người.

Nó không chỉ là trải nghiệm người dùng hay mức độ hài lòng — mà là căn chỉnh đổi mới với các giá trị nhân bản, bảo đảm công nghệ trở thành lực lượng của lòng nhân ái, công bằng và nâng đỡ.

Trong thực hành, điều đó nghĩa là:

• Bắt đầu từ nhu cầu con người, không phải năng lực công nghệ: Hỏi trước tiên: Chúng ta giải quyết vấn đề gì cho nhân loại? Cơ hội nào để con người phát triển? Công nghệ là công cụ khuếch đại tiềm năng, không phải đích đến.

• Tôn trọng quyền năng con người: Con người không phải dữ liệu hay người dùng thụ động — họ là người quyết định, đồng sáng tạo, đối tác. Cần minh bạch, kiểm soát và lựa chọn cho họ.

• Tích hợp đạo đức từ ngày đầu: Thiết kế với công bằng và công lý ngay từ đầu, không phải “vá” sau. Mọi đổi mới nên được thử thách về hệ quả xã hội và đạo đức, đặc biệt với nhóm dễ tổn thương.

• Ưu tiên tính bao trùm: Giải pháp phải bao trùm văn hóa, ngôn ngữ, nhu cầu đa dạng, nhất là cộng đồng bị bỏ quên. Cách mạng AI không được để ai lại phía sau.

Gợi ý cho doanh nghiệp:

• Lập nhóm Giá trị Con người trong R&D/thiết kế sản phẩm.

• Áp dụng chứng nhận AIWS-DASI để đảm bảo minh bạch, tin cậy và phẩm giá.

• Đồng thiết kế với người dùng, đặc biệt là nhóm bị ảnh hưởng nhiều nhất.

• Định nghĩa lại KPI vượt ngoài lợi nhuận — đo niềm tin, phúc lợi, khả năng tiếp cận và giá trị xã hội.

Gợi ý cho chính phủ:

• Nhúng đạo đức vào chính sách/quy định theo chuẩn AIWS và Boston Charter for AI Ethics.

• Đầu tư giáo dục nhân bản, kết hợp AI – nhân văn – đạo đức – phục vụ công.

• Tài trợ Civic Tech & đổi mới xã hội: dùng AI giải bài toán y tế, khí hậu, giáo dục.

• Bảo vệ quyền con người trong không gian số: dữ liệu, danh tính và tự do số phải được bảo vệ bằng luật và thiết kế.

Tóm lại, đổi mới lấy con người làm trung tâm là khôi phục “linh hồn” cho công nghệ. Nó kêu gọi chúng ta phát triển AI không chỉ vì hiệu suất hay tăng trưởng, mà vì lòng nhân ái, sự thật, ý nghĩa và tiến bộ chung. Với tư duy và cơ chế đúng, ta có thể bảo đảm đổi mới nâng đỡ con người — chứ không thay thế con người.

Nhìn về tương lai

Hỏi: Ông hình dung AI World Society sẽ phát triển như thế nào trong thập kỷ tới?

Nguyễn Anh Tuấn: Trong 10 năm tới, tôi hình dung AIWS trưởng thành thành một hệ sinh thái công dân – công nghệ toàn cầu — nơi chính phủ, doanh nghiệp, đại học và cá nhân hợp tác có đạo đức trong Kỷ nguyên AI để xây dựng một nền văn minh hòa bình, bao trùm và sáng tạo.

1. Mô hình quản trị tích hợp AI (AIWS Government 24/7)

AIWS giúp chính phủ chuyển từ hành chính truyền thống sang quản trị thông minh, liên tục, minh bạch, đáp ứng và hiệu quả hơn — với tác nhân AI đáng tin hỗ trợ lãnh đạo và định chế công, đồng thời giữ vững giá trị dân chủ.

2. Kinh tế số và hệ thống tài chính có đạo đức

AIWS hỗ trợ kiến tạo nền kinh tế số đặt trên niềm tin và công bằng. Thông qua AIWS-DASI, AIWS dẫn dắt chứng nhận đạo đức cho tài sản số, bảo vệ chống tội phạm mạng và trao quyền cho người dân ở cả nước phát triển và đang phát triển.

3. Văn hóa, tinh thần và nhân tính là lõi trung tâm

AIWS thúc đẩy sự kết hợp văn hóa – công nghệ – tinh thần. AIWS Film Park và AIWS Music for Humanity nuôi dưỡng hợp tác nghệ thuật toàn cầu, tôn vinh sáng tạo con người trong cộng tác với AI, đồng thời gìn giữ và khuếch đại các giá trị thiêng liêng, di sản xuyên biên giới.

4. Liên minh lực lượng dân chủ toàn cầu

AIWS tiếp tục xây dựng liên minh giữa các nền dân chủ — Hoa Kỳ, EU, Nhật, Ấn Độ, Đông Nam Á, v.v. — nhằm thúc đẩy AI có trách nhiệm, đối trọng mô hình số độc đoán và giữ vững bốn trụ cột: Dân chủ, Đạo đức, Đổi mới và Nhân bản.

5. Giáo dục công dân khai sáng trong Kỷ nguyên AI

AIWS mở rộng tiếp cận các sáng kiến giáo dục, giúp học sinh – sinh viên và lãnh đạo tương lai có năng lực đạo đức, văn hóa và công dân để định hình tương lai AI. Nền tảng tri thức, thư viện số, trung tâm nghiên cứu liên quốc gia sẽ biến học tập về AI thành phổ quát, thực tiễn và giàu giá trị.

Tóm lại, đến 2035, AIWS sẽ không còn chỉ là tầm nhìn — mà là một xã hội của các giá trị đang sống. Một khung tin cậy để bảo đảm AI mãi là bạn của nhân loại, không phải lực lượng gây xáo trộn. Một xã hội nơi đổi mới được dẫn dắt bởi nhân ái, nơi tiến bộ số được neo ở đạo đức, và linh hồn văn minh không bao giờ bị đánh mất trước tốc độ của máy móc.

Hỏi: Là người định hình đối thoại toàn cầu về AI có đạo đức, điều gì giúp ông giữ lạc quan và mục đích giữa bối cảnh AI thay đổi nhanh và đầy phức tạp?

Nguyễn Anh Tuấn: Điều giữ tôi lạc quan là niềm tin rằng phẩm giá, lòng nhân ái và sáng tạo của con người sẽ luôn vượt lên phức tạp. Bởi tôi tin công nghệ, khi được dẫn dắt bởi đạo đức và trí tuệ, có thể trở thành lực lượng tích cực sâu sắc.

Ngay cả trong những lúc bất định, tôi tìm thấy sức mạnh và sự sáng rõ ở vài điều:

1. Sức mạnh của hợp tác toàn cầu

Làm việc cùng các thống đốc, lãnh đạo tinh thần, giáo sư và nhà đổi mới trẻ — từ Harvard đến Hà Nội, từ Paris đến Tokyo — tôi thấy một khát vọng chung xây dựng tương lai tốt đẹp. Những hợp tác này nhắc tôi rằng, dù AI có tiến xa, khát vọng vì hòa bình, công bằng và ý nghĩa của con người luôn ở trung tâm.

2. Các mỏ neo đạo đức như AIWS và BGF

AIWS cho tôi la bàn đạo đức: không chỉ là máy móc, mà là xã hội, giá trị và vận mệnh chung. Các sáng kiến như AIWS Government 24/7, AIWS-DASI và AIWS Music for Humanity chứng minh rằng có thể nhúng đạo đức và cái đẹp vào đổi mới số. Điều đó cho tôi hy vọng.

3. Những câu chuyện về kiên định và tầm nhìn

Khi nghĩ về các lãnh đạo như Shinzo Abe, Emmanuel Macron, Gurudev Sri Sri Ravi Shankar, tôi biết lãnh đạo có đạo đức là có thật và đầy sức mạnh. Tôn vinh di sản của họ nhắc tôi vì sao công việc này có ý nghĩa.

4. Năng lượng của giới trẻ và các thế hệ tương lai

Những người trẻ ở Việt Nam, Hoa Kỳ, Nhật Bản và nhiều nơi khác truyền cảm hứng mỗi ngày. Họ đón nhận AI không chỉ như một công cụ, mà như một trách nhiệm. Họ tò mò, có đạo đức và dũng cảm — và họ sẽ định hình một nền văn minh số khai sáng. Tôi xây dựng cho họ.

Sau cùng, tôi lạc quan vì tôi nhìn AI như một tấm gương. Nó phản chiếu chúng ta là ai. Nếu chúng ta hành động bằng đạo đức, dũng khí và lòng nhân ái, AI cũng sẽ phản chiếu lại điều đó. Và cùng nhau, chúng ta có thể xây dựng một nền văn minh tôn vinh cả trí tuệ lẫn nhân tính.ư

Hỏi: Nếu khuyên các nhà lãnh đạo AI trẻ hôm nay, những giá trị cốt lõi nào nên dẫn dắt họ khi đổi mới?

Nguyễn Anh Tuấn: Lời khuyên của tôi đơn giản nhưng sâu sắc: hãy lãnh đạo với con người trước hết. Công nghệ có thể định nghĩa công cụ của thời đại; giá trị định nghĩa vận mệnh của văn minh.

1. Nhân ái và trách nhiệm

Mỗi thuật toán, mô hình, hệ thống bạn xây dựng đều chạm tới đời sống con người thật. Hãy lãnh đạo bằng lòng nhân ái — thiết kế công nghệ để phục vụ con người, không kiểm soát con người. Trách nhiệm phải dẫn dắt mọi đổi mới, bảo đảm tiến bộ không đánh đổi phẩm giá hay tự do.

2. Sự thật và minh bạch

Trong thời đại thông tin có thể bị bóp méo bởi tốc độ và tự động hóa, sự thật trở nên thiêng liêng. Lãnh đạo AI phải cam kết minh bạch, trung thực và liêm chính, cả trong cách xây dựng lẫn cách sử dụng AI. Niềm tin là nền móng của mọi đổi mới bền vững.

3. Sáng tạo và dũng khí

Đừng chỉ sao chép những gì đã có — hãy tưởng tượng những gì có thể. Lãnh đạo AI vĩ đại đòi hỏi tư duy sáng tạo và dũng khí tiên phong. Đột phá lớn nhất đến từ người hòa quyện tầm nhìn với trí tưởng tượng đạo đức.

4. Hợp tác và khiêm nhường

Không ai có thể xây tương lai một mình. Hãy làm việc cùng nhà khoa học, triết gia, nghệ sĩ và lãnh đạo tinh thần. Khiêm nhường giúp bạn lắng nghe, học hỏi và trưởng thành. Lãnh đạo AI tốt nhất không phải người thống trị công nghệ, mà là người hòa điệu trí tuệ con người với trí tuệ máy.

5. Tôn trọng đa dạng văn hóa và tinh thần

AI phải phản chiếu vẻ đẹp của đa dạng nhân loại. Lãnh đạo cần bảo đảm AI tôn trọng các văn hóa, niềm tin và giá trị khác nhau, nhờ đó củng cố đoàn kết toàn cầu thay vì chia rẽ. Hiểu biết liên tôn và chiều sâu đạo đức là thiết yếu cho đổi mới bền vững.

Tựu trung, các nhà lãnh đạo AI trẻ cần nhìn mình không chỉ là nhà đổi mới, mà là những người gìn giữ tương lai — xây dựng một thế giới AI đạo đức, nhân ái và đậm tính người. Bởi thước đo đích thực của lãnh đạo trong Thời đại AI không phải công nghệ mạnh đến đâu, mà là công nghệ phục vụ nhân loại khôn ngoan và tử tế đến mức nào.

Hành trình nổi bật

Hỏi: Ông đã có một hành trình đáng chú ý — từ sáng lập VietNamNet đến hiện nay lãnh đạo Boston Global Forum. Hành trình đó định hình tầm nhìn của ông về công nghệ và quản trị đạo đức như thế nào?

Nguyễn Anh Tuấn: Hành trình của tôi luôn được dẫn dắt bởi cam kết dùng công nghệ như một lực lượng của điều thiện.

Nhìn lại, khi sáng lập và làm Tổng Biên tập VietNamNet, tôi hình dung truyền thông là nền tảng nâng đỡ xã hội, thúc đẩy hòa giải và bồi dưỡng lòng nhân ái. Một trong những sáng kiến sớm nhất của tôi là Ngày Hòa giải Thế giới (World Reconciliation Day), cổ súy tôn trọng, khoan dung và yêu thương.

Khi chứng kiến AI trỗi dậy nhanh chóng, tôi thấy cả hứa hẹn lớn và rủi ro sâu. Tôi sớm nhận ra nhu cầu cấp bách về quản trị đạo đức cho AI — để bảo đảm AI phục vụ con người, chứ không ngược lại.

Theo thời gian, tôi hình dung một tương lai nơi AI không thay thế con người, mà trở thành người bạn chân thành và trợ lý, khuếch đại năng lực và nâng đỡ phẩm giá của chúng ta.

Tầm nhìn đó kết tinh thành việc thành lập AI World Society (AIWS) năm 2017, một khuôn khổ toàn diện để xây dựng một xã hội mới trong kỷ nguyên AI — xã hội kết hợp đạo đức, giá trị con người và đổi mới công nghệ.

Ngày nay, thông qua Boston Global Forum, chúng tôi tiếp tục sứ mệnh ấy, hợp tác với các lãnh đạo và nhà tư tưởng toàn cầu để định hình một tương lai công bằng, hòa bình và khai sáng được dẫn dắt bởi AI.

Thông điệp then chốt

Khi thế giới tăng tốc bước vào tương lai do AI định hình, tầm nhìn của Nguyễn Anh Tuấn vừa là bản thiết kế, vừa là la bàn đạo đức cho những nhà lãnh đạo đang chèo lái vùng nước số chưa từng có. Ông nhắc chúng ta rằng đổi mới không có đạo đức có thể bào mòn chính nhân tính mà nó muốn nâng cao.

Thông điệp rất rõ: công nghệ phải phát triển song hành với lương tri. Công nghệ không tự nó quyết định tương lai — con người sẽ quyết định. Dẫu ta tạo nên các hệ thống AI nhanh nhất và đổi mới nhất, điều thực sự định nghĩa tiến bộ là cách ta sử dụng chúng, được dẫn dắt bởi đạo đức, lòng nhân ái và trách nhiệm chung.

Đó là lời nhắc rằng giá trị con người — không phải sức mạnh kỹ thuật — mới là động lực thật sự của một tương lai số có ý nghĩa.

Về nhân vật

Nguyễn Anh Tuấn là Đồng sáng lập và CEO của Boston Global Forum, người sáng tạo sáng kiến AI World Society (AIWS). Trước đây là Người sáng lập và Tổng Biên tập VietNamNet, ông là người tiên phong trong truyền thông số và quản trị. Công việc của ông kết nối các nhà lãnh đạo, tư tưởng và nhà đổi mới toàn cầu để định nghĩa “Khế ước Xã hội cho Kỷ nguyên AI”. Ông dẫn dắt thiết kế các chương trình AIWS, bao gồm AIWS-DASI, nhằm thiết lập khung đạo đức và lấy con người làm trung tâm cho nền kinh tế số tương lai.